Czas na trochę faktów i danych liczbowych oraz socjologicznych. Trzy miesiące temu co prawda pisaliśmy o wynikach corocznego badania Biblioteki Narodowej. Jednak niedawno został opublikowany rozszerzony raport na temat stanu czytelnictwa, dlatego warto przyjrzeć się kilku ciekawym wynikom.
Czytelnicza jesień i wiosna Polaków
Słowem wstępu, Biblioteka Narodowa przeprowadziła badanie w listopadzie 2021 roku kolejny raz, licząc od 1992 roku. W ankietach wzięła udział reprezentatywna próba Polaków (1974 respondentów w wieku minimum 15 lat). Następnie badanie powtórzono w marcu 2022 roku na próbie 2009 osób, aby zweryfikować hipotezę o sezonowości praktyk czytelniczych. Sam/a pewnie z własnego doświadczenia wiesz, że inaczej wyglądają Twoje przyzwyczajenia czytelnicze na jesieni, a inaczej na wiosnę. Warto zaznaczyć, że sondaż BN nie jest badaniem rynku książki. Za czytelnika uznaje się tu każdą osobę, która na przestrzeni roku przeczytała przynajmniej jedną książkę niezależnie od źródła jej pochodzenia (biblioteka, księgarnia, antykwariat, itd.).
Jak Polacy lubią spędzać swój czas wolny?
Jak pokazuje badanie, zarówno jesienią jak i wiosną na pierwszym miejscu preferowanych sposobów spędzania wolnego czasu znalazło się oglądanie telewizji, filmów lub serialów (55-54%). Ta odpowiedź przeważała wśród respondentów powyżej 40. roku życia. W następnej kolejności Polacy wybierają spotkania z rodziną lub znajomymi w domu lub poza domem oraz spacery lub wycieczki w plener. Co ciekawe, sondaż ujawnił duży poziom zmęczenia naszych rodaków. Okazuje się, że najbardziej atrakcyjną perspektywą spędzania wolnego wieczoru jest pójście wcześniej spać.
Czytanie książek w domu plasuje się na zdecydowanie niższej pozycji, porównywalnej do np. wyjścia na zajęcia sportowe. A dodatkowo przeważa czytanie wiadomości, informacji w internecie oraz w mediach społecznościowych. Czytanie książek wybrało jesienią 2021 i wiosną 2022 roku tyle samo badanych (11%), więcej kobiet niż mężczyzn (odpowiednio 15% i 8%).
Kto w Polsce czyta książki?
W marcu tego roku na pytanie o przeczytanie przynajmniej jednej książki w ciągu 12 miesięcy odpowiedziało twierdząco 38% respondentów. Wynik ten jest zbliżony do tego z 2019 roku, co oznacza, że poziom czytelnictwa wrócił do tego sprzed pandemii, a wyższy wskaźnik w 2020 roku był chwilową anomalią. A kto czyta? Jak czytamy w raporcie pewne uproszczenie:
Płeć
Jeśli zaś przyjrzeć się różnicom między kobietami a mężczyznami, to zdecydowanie częściej czytają kobiety (odpowiednio 46% i 28%). Co więcej, wśród kobiet przeważa odsetek czytających 7 książek i więcej w ciągu roku (odpowiednio 11% i 4%). Również to panie łączą z czynnością czytania bardziej pozytywne emocje.
Wiek
A jak do czytania ma się wiek? Otóż im starsza osoba tym bardziej maleje prawdopodobieństwo sięgnięcia po książkę. Siedemdziesięciolatkowie i starsi respondenci najrzadziej przyznają się do czytania książek. Potwierdziła się z kolei reguła, że najwięcej czytelników znajdziemy w najmłodszych grupach wiekowych zwłaszcza wśród osób w wieku 15 – 18 lat.
Miejsce zamieszkania
Okazuje się również, że wielkość miasta, w którym mieszkamy, także ma znaczenie dla naszych czytelniczych praktyk. Najwięcej czytelników jest wśród mieszkańców miast co najmniej dwustutysięcznych (47%). Jednak nie obserwuje się liniowej zależności między wielkością miasta a wzrostem odsetka czytelników. Osoby, które zamieszkują miasta liczące 100 tys. – 200 tys. czytają najrzadziej.
Posiadanie potomstwa
Jak pokazują zeszłoroczne i tegoroczne badania, wśród osób posiadających dzieci do 18 roku życia odsetek czytelników jest większy niż w całej populacji. Jednak to rodzice nastolatków od 13 roku życia częściej sięgają po książki. Co łatwo wyjaśnić większą liczbą obowiązków dorosłych, którzy mają pod opieką jeszcze niesamodzielne maluchy.
Poczucie bezpieczeństwa bytowego
Na koniec warto jeszcze wspomnieć o subiektywnej ocenie własnej sytuacji materialnej. Jeśli bardziej pozytywnie oceniamy własne położenie finansowe, a przy okazji mamy wyższe wykształcenie, jesteśmy aktywni zawodowo i młodzi, to z większym prawdopodobieństwem jesteśmy w grupie osób, które czytają więcej książek.
Jakie książki czytali Polacy w 2021 roku?
Zastanawiasz się, jaki gatunek literacki przeważa w wyborach czytelniczych Twoich rodaków? Niezaprzeczalnie pierwsze miejsce zajmują kryminały, thrillery oraz powieści sensacyjne. Zainteresowanie tym gatunkiem zwiększyło się o 5 punktów procentowych w porównaniu z wynikami badania z 2020 roku. Na drugim miejscu plasuje się literatura obyczajowa, romanse i erotyki. Natomiast następne w kolejności są biografie, wspomnienia, wywiady i publicystyka.
Skoro tak popularne w naszym kraju są kryminały, nie dziwi fakt, że pierwsze miejsce pod względem poczytności jako autor zajął Remigiusz Mróz. Nasz artykuł na ten temat znajdziesz tutaj. W pierwszej dziesiątce najpopularniejszych pisarzy znaleźli się również m.in.:
- Olga Tokarczuk,
- Stanisław Lem,
- Katarzyna Bonda,
- Katarzyna Grochola,
- Henryk Sienkiewicz.
Jesteś ciekawa/y dokładnego raportu z badań Biblioteki Narodowej? Znajdziesz go tutaj.
Skomentuj