Jeśli nie jesteś znawcą zapachów, ale jako miłośnik książek masz słabość do wąchania książek, możesz myśleć, że to, co czujesz nosem, jest jedynie połączeniem zapachu tuszu i papieru. Pewnie zdajesz sobie sprawę, że jest to znaczne uproszczenie. Na szczęście nie jesteś jedynym wąchaczem literatury i sprawą zapachu zajęli się już specjaliści. Chcesz dowiedzieć się, co wpływa na aromat egzemplarza, który właśnie trzymasz w rękach? Jak upływ czasu wpływa na zapach książki? Jakie aromaty można wyczuć po otwarciu powieści? Koniecznie czytaj dalej!
Czym pachnie książka?
Nie bez znaczenia jest środowisko, w którym znajdowała się książka. Papier ma bowiem właściwości chłonięcia zapachów. I tak w książce z Indii poczujesz aromat szafranu i korzennych przypraw. Modlitewnik z Etiopii używany podczas podróży przez pustynię zachowa zapach rozgrzanego piasku, a manuskrypt używany w kościele będzie nosił woń kadzidła. Jeśli właściciel książki używał np. perfum fiołkowych, to istnieje duża szansa, że wciąż wyczujemy te nuty, otwierając egzemplarz.
Jednak środowisko to nie wszystko. Istotny jest również proces pozyskiwania papieru do książki. Dawne egzemplarze zawierały więcej ligniny, więc były bardziej chłonne i w wyniku reakcji chemicznych wydzielały określone nuty zapachowe. Papier wytwarzany z odpadów drzewnych i utrwalany klejami (XX wiek) ma bardziej agresywny zapach i przechowuje mniej woni. Z kolei dzisiejszy papier, którego produkcja przeprowadzana jest zgodnie z zasadami ekologii, również ma zmieniony skład chemiczny.
Zapach starych książek
Zastanawiasz się, czym w takim razie pachną stare książki? Zapach starych woluminów doczekał się nawet własnej nazwy – biblichor. Jeśli odwiedzisz starą bibliotekę już od progu możesz poczuć ziemisto-drzewne, wilgotne aromaty. Dr Andreas Fingernagel, dyrektor Austriackiej Biblioteki Narodowej, która znajduje się na zamku Hofburg w Wiedniu, zauważa, że zapach biblioteki zmienia się wraz ze zmianą pogody. W deszczowe dni wilgoć reaguje dodatkowo z drewnianymi meblami i typowy biblioteczny zapach jest jeszcze bardziej intensywny.
– dr Andreas Fingernagel
Jednak na zapach całej biblioteki składa się również woń każdej książki. A w niej kluczowe znaczenie ma zapach papieru, kleju, tuszu drukarskiego oraz oprawy. Przez lata substancje chemiczne w nich zawarte wchodzą ze sobą w interakcje i wpływają na to, co czujemy, kiedy wąchamy książkę. Dawne egzemplarze w okresie od średniowiecza do połowy XIX wieku były robione z łyka, bawełny lub szmat. Taki gałgankowy papier zawierał dużo ligniny i celulozy, a one pod wpływem powietrza rozkładają się, wydzielając charakterystyczną woń. Naukowcy wskazują, że woń ta przypomina słodką wanilię oraz migdały. Następnym razem, kiedy odwiedzisz antykwariat albo bibliotekę, koniecznie sprawdź, czy wyczuwasz te nuty.
Czy stara książka pachnie czekoladą?
Naukowcy z UCL Institute for Sustainable Heritage z Londynu postanowili zbadać reakcję osób na zapach książki znalezionej w antykwariacie, która datowana była na rok 1928. Czym pachniała dla badanych stara książka?
Wśród odpowiedzi pojawiały się:
– futro,
– skarpetki,
– czekolada,
– kawa,
– drewno,
– starość.
Zdecydowanie najczęściej osoby badane wyczuwały aromaty czekolady i kawy.
Jeśli chcesz przeczytać więcej na temat zapachu książek sięgnij po książkę „Ach, zapach! Przewodnik po fantastycznym świecie zapachów”. To fantastyczna lektura, która uczy odkrywania zapachów wokół nas.
Skomentuj