“Żaden koniec”. Najnowsza powieść Zośki Papużanki

O książkach Zośki Papużanki było głośno od samego początku. Po udanym i docenionym debiucie, jakim okazała się powieść “Szopka”, autorka napisała kolejnych kilka książek. Jej najnowsza publikacja, “Żaden koniec”, ukazała się nakładem wydawnictwa Marginesy. Spragnieni prozy Papużanki czytelnicy przyjęli książkę ochoczo i “Żaden koniec” szybko zebrał garść pozytywnych recenzji. Nowa książka Papużanki – napisana z literackim wyczuciem i opatrzona piękną szatą graficzną – szybko może stać się bestsellerem.

Kim jest Zośka Papużanka?

Zastanawia mnie: dlaczego Zośka? Nie “Zofia”, nie “Zosia”, ale tak niepoważnie i nieoficjalnie – Zośka. Wystarczy jednak na nią spojrzeć, by zrozumieć: te czerwone, obcięte krótko włosy, wyraźna biżuteria, makijaż i kolorowe paznokcie mówią same za siebie. Świat literatury przyjął Papużankę dobrze. Już od świetnego debiutu, jakim była “Szopka”, Papużanka zapisała się w świadomości czytelników i krytyków jako ktoś warty uwagi. Jej kolejne powieści – “On”, “Świat dla ciebie zrobiłem”, “Przez”, “Kąkol” oraz “Żaden koniec” – zdają się tylko ten status utrwalać. Zośka Papużanka uczy polskiego w szkole podstawowej, doktoryzuje się w dziedzinie literaturoznawstwa i pisze. Jej wykształcenie daje się zauważyć w czasie czytania jej książek. Autorka często bawi się konwencjami, wypróbowuje nowe formy językowe i stylistyczne, a przy tym pozostaje literacko spójna. Jak pisze Jarosław Czechowicz:

Powieść “Żaden koniec”

Zośka Papużanka ponownie sięga po tematy rodzinne. Jak sama przyznawała w wywiadach: to, co interesuje ją w pisaniu, to człowiek. Zatem będzie o człowieku – ale nie tylko. “Żaden koniec” to historia w gruncie rzeczy prosta – o umieraniu, które zmienia czyjeś życie. Zośka Papużanka stworzyła powieść o potomnych, którzy próbują bez uszczerbku przejść przez śmierć przodków. To powieść o tym, jak życie jednych żeruje na szczęściu drugich i o tym, jak niezrywalne bywają więzy rodzinne – zwłaszcza, gdy z niepogiętej liny przeobrażają się w skomplikowane supły.

Rodzina to w literaturze temat niewyczerpany – nic więc dziwnego, że sięga po niego współczesna autorka i to w dodatku jedna z tych wyjątkowo oryginalnych. Podobnie jak Joanna Kuciel-Frydryszak w “Chłopkach”, tak też Papużanka próbuje dotrzeć do tego, jak historie naszych przodków wpływają na nas samych. Robi to jednak w sposób dla siebie charakterystyczny, czyli – krótko mówiąc – inny niż by się zdawało.

“Żaden koniec” to wariacja formalna. Książka porusza temat niezwykle trudny, a jednak nie jest pozbawiona humoru. Sceny z życia bohaterów rozrzucone są w achronologicznej narracji i dopiero na końcu łączą się, ukazując logiczną całość. Wnioski wykluwają się powoli, a ich ostateczność jest wątpliwa. “Żaden koniec” to nie powieść-recepta, ale raczej piramida pytań, na które coraz trudniej odpowiadać.

Powieść Zośki Papużanki “Żaden koniec” jest dostępna tutaj.

Fragment książki “Żaden koniec”