Pablo Picasso powiedział, że każde dziecko jest artystą, a problem stanowi to, w jaki sposób nadal być artystą, gdy się dorośnie. Fakt, że dzieci widzą świat prawdziwszym i bardziej autentycznym, nie ulega wątpliwości. Jest jednocześnie faktem, że dziecko, zadając sobie (i nam) niezwykle trudne pytania, nie zdaje sobie sprawy z ich wagi. Faktem jest także to, że dziecko ma mniejszy aparat pojęciowy i wiedzę o świecie, a więc próba odpowiedzenia sobie na te pytania stanowi dla niego jeszcze większe wyzwanie. Poniżej przedstawiam listę książek, które mogą okazać się pomocne, jeśli umysł dziecka kieruje się w stronę tych wielkich, zasadniczych pytań o istotę, sens i cel bycia.
Wielcy filozofowie. Prawdziwi mędrcy to buntownicy
Pierwsza z proponowanych pozycji to książka obrazkowa autorstwa Chiary Pastorini (treść) oraz Percevala Barrie (ilustracje). Chiara Pastorini to francuska filozof, która zajmuje się rozpowszechnianiem wiedzy na temat filozofii. Prowadzi kursy dla dzieci i dorosłych, a także wykłada na paryskim uniwersytecie Paris-IX. W książce “Wielcy filozofowie. Prawdziwi mędrcy to buntownicy” Pastorini przedstawia w skrócie najważniejsze idee filozoficzne od starożytności po dzisiejsze czasy, w sposób zrozumiały, przyjemny i przystępny dla najmłodszych. Świetne ilustracje Percevala Barrie pobudzają wyobraźnię i pomagają zapamiętać przedstawione w książce informacje.
Filozofia dla początkujących
Wydawcy książki “Filozofia dla początkujących” zapewniają, że jest to świetna lektura nie tylko dla dzieci, ale również dla dorosłych, którzy z filozofią nie mieli jeszcze zbyt wiele wspólnego. W książce autorstwa Rachel Firth, Minny Lacey oraz Jordana Akpojaro znajdziesz wiele eksperymentów myślowych i niebanalnych pytań, które sprawią, że zaczniesz patrzeć na rzeczywistość z innej strony niż dotychczas. Jeśli filozofia to dla ciebie czarna magia, to ta książka okaże się pomocna zarówno dla twojej pociechy, jak i dla ciebie samego.
“Spotkanie z Filozofią. Czytam sobie. Poziom 3”
“Spotkanie z Filozofią” to książka z serii “Czytam sobie” od Wydawnictwa HarperKids. Widoczny w tytule dopisek “Poziom 3” oznacza, że w książce znajdzie się całkiem sporo tekstu (około 2500-2800 wyrazów). W książeczkach z poziomu 1 i 2 używane są jedynie głoski podstawowe – w książkach z poziomu 3 są to już wszystkie głoski, a na ostatnich stronach znajduje się alfabetyczny słownik wyrazów trudnych, które zostały użyte w tekście. W książce “Spotkanie z Filozofią” filozofia jest nie tylko nauką, bowiem zostaje pokazana jako postać (stąd wielka litera w tytule). Filozofia staje się zatem bohaterką książki. Zadaje sobie i światu trudne pytania, a w odpowiadaniu na nie pomogą jej inne postaci, takie jak Fizyka, Biologia, Chemia, Astronomia i Psychologia, a także szereg wybitnych ludzi z historii nauki.
Wytwórnik filozoficzny
“Wytwórnik filozoficzny” to pozycja z serii “WYTWÓRNIKI”. Wytwórniki są kreatywnymi zeszytami – to takie lektury, w których odbiorze czytelnik (dziecko) uczestniczy w sposób czynny. Ada Augustyniak, autorka “Wytwórnika filozoficznego”, zostawiła w książce miejsce na pomysły i kreatywność dziecięcego czytelnika. Inwencja twórcza autorki ma stanowić inspirację i zachętę do przemyśleń dla tych, którzy sięgną po tę pozycję. Żadne pytanie nie jest straszne, jeśli wraz z autorem można popuścić wodze fantazji i odpowiedzieć na nie w najbardziej kreatywny, swój własny, niepowtarzalny sposób.
Jestem. Filozoficzne pytania, które zadają sobie dzieci
“Jestem. Filozoficzne pytania, które zadają sobie dzieci” to książka Hanny Łupińskiej. Autorka sama zachęcała do tego, aby jej książkę czytać razem z dziećmi – to one zadają te pytania, które są najważniejsze również dla nas, dorosłych. Pytania, nie tylko o sens istnienia, ale nawet o to, co to w ogóle znaczy być. Książka “Jestem. Filozoficzne pytania, które zadają sobie dzieci” to seria niezwykłych pytań, na które odpowiedzi kryje nasz umysł i kreatywność. Nie ma jednej odpowiedzi, a każda może okazać się równie właściwa. Książka znalazła się w finale Nagrody Żółtej Ciżemki 2022.
Sens życia
“Sens życia” Lotty Olsson to opowieść o tym, jak uniwersalnym pojęciem jest “sens”. Dwa różne cele mogą być równie sensowne, a drogi do nich wiodące mogą okazać się w wielu miejscach spójne. Książka przedstawia historię o mrówkojadzie i orzesznicy, którzy są również bohaterami utworów “Dziwne zwierzęta” oraz “Inna podróż”. Mrówkojad mierzy się z myślami, że jego życie jest nieistotne – przecież gdyby zabrakło mrówkojadów, to wielki wszechświat wcale by tego nie odczuł. A co dopiero gdyby chodziło o jednego tylko mrówkojada, o niego samego… Czy na pewno takie myślenie jest sensowne? Orzesznica może mieć na ten temat zupełnie inne zdanie… To książka dla tych, którzy niezależnie od wieku potrzebują odnaleźć swój własny sens, nadający ich życiu wagę i cel.
Dokąd idziemy, kiedy znikamy?
Już nawet pytanie postawione w tytule książki “Dokąd idziemy, kiedy znikamy?” konotuje sporo trudności. I właśnie na to pytanie książka portugalskiej pisarki stara się odpowiedzieć. W przystępny dla dziecka sposób autorka książki, Isabel Minhós Martins, przeprowadza czytelnika przez różne możliwości, które dopuszczają do siebie ludzie, gdy zastanawiają się nad tym, co dzieje się po śmierci. Co więcej, autorka przygląda się otaczającej nas rzeczywistości i w świecie materii próbuje odnaleźć odpowiedź na to dręczące ludzkość pytanie.
Wszyscy pytają dlaczego
Książka “Wszyscy pytają dlaczego” łączy dziecięce zastanowienia z myślami wielkich filozofów. Dziesięcioro młodych bohaterów zadaje światu pytania. Każde z nich opatrzone jest cytatem jednego z największych filozofów w dziejach świata. W książce znajdą się m.in. myśli Kierkegaarda, de Beauvoir i Heideggera. Wszystko to połączone jest z zaskakującą grafiką. Ilustracje Anny Höglund – dziwne i pobudzające wyobraźnię – stanowią duży atut książki autorstwa Evy Susso. Duet dwóch szwedzkich artystek, mówiąc wprost: zaskakuje.
Seria “Dzieci filozofują”
Na koniec pozostawiam jeszcze kilka propozycji z serii Oscara Brenifiera “Dzieci filozofują”. Książki te skupiają się na konkretnych aspektach życia i zadają pytania skoncentrowane wokół tych obszarów (np. emocje, dobro, zło, piękno, sztuka, tożsamość). Do serii należą książki:
Skomentuj